Verdriet is verdriet!
Het verlies van een dier is enorm ingrijpend en door de omgeving wordt dit verdriet meestal geminimaliseerd of zelfs niet erkend. Als je dier overlijdt, is het alsof een deel van je gezin of van jezelf wegvalt. Je bent kapot van verdriet en het is hartverscheurend om plots te beseffen dat je geliefd dier niet meer fysiek bij je is.
Hulp inroepen om het verdriet van een persoon te verwerken is bij de mens al goed ingeburgerd. Worstelen met de dood van je dier daarentegen, dat is een heel ander verhaal. Er heerst nog steeds een taboe rondom het rouwproces voor een dier. Wie een geliefd dier verliest blijft werkelijk in de kou staan. Er wordt verwacht dat je je verdriet gewoon doorslikt, terwijl uit onderzoeken is gebleken dat mensen soms veel dieper rouwen om een dier dan om een mens. Mensen zonder dieren horen het niet graag, maar het is wel zo.
De dood van een mens en van een dier zijn onvergelijkbaar, maar de gevoelens van rouw zijn dat wel. Het is dus niet verstandig om de overweldigende emoties die een overlijden teweegbrengen te onderdukken. Verdriet is verdriet!
Hoelang mag een rouwproces om een dier duren?
Ben je een kattenvrouwtje, hondenmoeder of paardenmama, je weet dat er ooit een moment komt waarop je afscheid zal moeten nemen van je liefste dier. Velen gaan echt maandenlang of zelfs jarenlang doorheen een rouwperiode. Soms vinden buren, collega’s of mensen uit je omgeving dit overdreven. Ze snappen vaak niet hoe diep jouw hartverscheurende pijn gaat en ze miskennen jouw verdriet. Voor hun is het ‘toch maar een dier’. Maar de pijn die je voelt is wel degelijk aanwezig! Het gaat hier niet over een keukenapparaatje die kapot is en moet vervangen worden. Het rouwproces moet echt wel serieus genomen worden en dit taboe mag dringend eens doorbroken worden.
Het feit dat jij nu deze pagina leest betekent wellicht dat jij je dier beschouwt als familie of volwaardig lid van het gezin. En wat ook niet mag vergeten worden is dat je dier gedurende je leven misschien ook in bepaalde mate je therapeut is geweest. Of je je daar nu bewust van bent of niet, ongetwijfeld hielp jouw dier bepaalde emoties in balans brengen.
Hoe lang zo’n rouwproces mag duren is afhankelijk van persoon tot persoon, van hoe intens je relatie was tot hoe je dier een therapeut voor je betekende en je hielp doorheen een moeilijke periode. Of als je misschien al op voorhand kon afscheid nemen of als de scheiding plotseling gebeurde. De periode om te rouwen is dus bij iedereen anders. Wat wel noodzakelijk is, is dat het rouwproces op een mooie serene manier kan doorlopen en afgerond worden. Wanneer rouwverwerking niet of niet grondig gebeurt, kunnen zelfs mentale of fysieke klachten later de kop op steken.
Natuurlijk heb ik zelf al veel afscheid moeten nemen van dieren en het went nooit. De langste periode die ik heb gerouwd om een dier duurde 10 jaar! Ja, echt. Die gevoelens waren er natuurlijk niet continu, maar het verdriet stak geregeld de kop op en tranen bleven vloeien in die mate dat ik mezelf sterk in twijfel begon te trekken of dit allemaal wel normaal was. Niemand had mij ooit geleerd dat ik mócht rouwen om een dier, dat het verdriet er mócht zijn of dat de pijn die ik voelde normaal was. Ik wens deze jarenlange worsteling niemand toe.
Rouwgevoelens erkennen en toelaten
Zit je met schaamte over je verdriet? Heb je schuldgevoelens tegenover je overleden dier of zit je met vragen over hoe je best reageert op het onbegrip van buitenstaanders? Alles mag aan bod komen tijdens de rouwbegeleiding.
Je eigen rouwgevoelens erkennen en toelaten is een heel belangrijk onderdeel in het rouwproces. Gevoelens mogen niet genegeerd worden. Dat is belangrijk. Niet alleen verdriet en pijn, maar ook onmacht, schaamte en schuld komen vaak naar boven tijdens rouwverwerking. Allemaal moeten ze een plaatsje krijgen en pas dan kun je echt weer vooruit, stapje voor stapje.
Treuren en huilen zijn belangrijke en intense rouwgevoelens en er is nu eenmaal geen weg-met-de-pijn remedie. Ook zijn de noden om een nieuw dier in huis te halen enorm individueel. Terwijl de ene persoon dezelfde week nog naar het asiel gaat, wil de andere nooit geen huisdier meer. Elke beslissing is goed, zolang het resoneert met jouw hart en keuze.
Niet in de rouw blijven hangen
Omwille van het taboe om te rouwen voor een dier is er ook geen sprake van om een begrafenis te organiseren of een overlijdensbericht te maken. Er bestaan geen rituelen om met het verlies van een dier om te gaan. Toch ga ik altijd aanmoedigen om bepaalde herinneringen te koesteren en dat kan op vele manieren ook tastbaar gemaakt worden. Er mag natuurlijk een periode zijn van treuren, maar in de rouw blijven vast hangen is nefast. Er komt een tijd dat je je verdriet een plekje moet geven, maar eerst doorlopen we de stappen van rouw.
In een eerste gesprek luister ik voornamelijk naar het verhaal van het baasje. Luisteren met respect en empathie doet op zich al wonderen dus vaak is 1 gesprek al voldoende. Soms komt er tijdens rouwverwerking een onderliggend probleem bloot te liggen, omdat onverwerkte gevoelens en emoties weer naar de oppervlakte komen. Alles mag aan bod komen tijdens de rouwsessies, in een veilige omgeving. Wanneer in de loop van het rouwproces emoties getransformeerd worden kan het verlies plots een grote betekenis krijgen.
Niet te vergeten, er zijn ook de kleinere dieren die overlijden maar een grote impact kunnen nalaten. Wie neemt iemand serieus die een kanarie of cavia verliest? Je voelt je even machteloos en krijgt daarbovenop lacherige reacties zoals ‘Het is maar een een cavia. Haal er gewoon een nieuwe’. Dat werkt niet! Elk dier, ongeacht de grootte heeft een eigen karaktertje en die vervang je niet zomaar. Mijn begeleiding stopt niet bij het verwerken van de dood, maar ook bij verloren huisdieren, of dieren die wegens omstandigheden gescheiden werden. Ook in deze omstandigheden kun je rouwen. Zolang de pijn en het verdriet van verlies voelbaar zijn kan ik je de nodige ondersteuning geven.